Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2010

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 26/9/2010

Η σύνταξη και κύρωση των δασικών χαρτών για τις εκτός σχεδίου περιοχές αποτελεί απαραίτητη πράξη της διοίκησης. Το ξεκαθάρισμα του δομήσιμου χώρου (Πολεοδομικό καθεστώς οικιστικών περιοχών) όμως, απαιτεί περαιτέρω πράξεις όπως την οριοθέτησή των υδατορευμάτων και ακτών, την προστασία των αρχαιολογικών τόπων και τη σχεδιασμένη διαχείριση των δασών που απέμειναν. Πρόκειται δηλαδή για μια δυναμική διαδικασία που χρήζει συνολικής, συνεχούς και διεπιστημονικής αντιμετώπισης.

Κατά τη σύνταξη των δασικών χαρτών είναι βέβαιο πως θα προκύψουν διεκδικήσεις του δημοσίου σε βάρος ιδιωτών που «νόμιμα» αγόρασαν, έχτισαν και εκμεταλλεύονται κάποια ιδιοκτησία. Οι διαμάχες και οι αμφισβητήσεις είναι πιθανό να οδηγήσουν σε μια κατάσταση τελείως διαφορετική από τα αποτελέσματα που τουλάχιστον εμφανώς επιδιώκει η ρύθμιση. Φαντάζει ουτοπικό και κοινωνικά κραυγαλέο το να γκρεμίζεις σπίτια για να υπάρξει δάσος. Κι όμως, η εξάντληση των πόρων και του οξυγόνου είναι δυνατόν να οδηγήσει μελλοντικά σε τέτοιες επιλογές . Οι περιοριστικές πολιτικές στον ανεπτυγμένο κόσμο, προωθούν το σχεδιασμό ενός «αστικού αναδασμού», ο οποίος σε βάθος τριακονταετίας μπορεί να ορίσει νέα πρότυπα οίκησης με ταυτόχρονη ανασύνθεση των οικοσυστημάτων.
Η αλματώδης τεχνολογική εξέλιξη διαμορφώνει τον αντίποδα,δηλαδή την άλλη «τάση». Από τον ακραίο πρωτογονισμό μέχρι την «κάψουλα επιβίωσης», υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις που εξαρτώνται από την ανθεκτικότητα (resilience) και τη δυνατότητα προσαρμογής της κάθε κοινωνίας.
Η περιβαλλοντική ευαισθησία των πολιτών, αποδέχεται σε επίπεδο αρχής την πολιτική ιδέα που διατυπώνεται στο Σχέδιο Νόμου. Δεν πρέπει όμως να εξελιχθεί σε άλλη μια εφήμερη προσπάθεια εντυπωσιασμού που θα υπονομεύσει στο μέλλον τη σχέση εμπιστοσύνης της κοινωνίας προς τους θεσμούς, την ασφάλεια των συναλλαγών με το κράτος, καθώς και την αποτελεσματικότητα της διοίκησης.

Σάββατο 25 Σεπτεμβρίου 2010

πρασ(σει)ν άλογα σ’ ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρο

Πρός Δημοσίευση στο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΑ

Η διαδικασία της νομιμοποίησης των ημιυπαιθρίων, που είναι «τακτοποίηση» και που εξαρτά την εφαρμογή της και την συνταγματικότητά της σε λεκτική διατύπωση και στην προσωρινότητα μιας πεντηκονταετίας, διαιωνίζει μια συνταγματική αστάθεια στη συνείδηση του κόσμου και ευτελίζει τη θεσμική αξιοπρέπεια του κράτους. Τι κι’ αν το ταμείο ονομάζεται πράσινο, το πράττειν έλλογα έχει εγκαταλείψει αυτή τη χώρα φοβούμαι επί μακρόν. Το «πράσσειν άλογα» δεν επέτυχε -επί του παρόντος- την αθρόα προσέλευση των αμαρτωλών για την κάθαρση από τις οικοδομικές τους αμαρτίες. Ο πολίτης δεν ομολογεί εύκολα τις ενοχές και τις «παρανομίες» που συνεχώς εφευρίσκονται ώστε να καταβάλλει αγογγύστως τα επιτίμια. ΄

‘Ηγγικεν η ώρα της «πληρωμής». Πλείστοι συνειδητοποιούν ότι δεν πρόκειται για συνολική άφεση αμαρτιών, δεδομένου ότι πολλές από τις παραβάσεις που καλώς ή κακώς κράτος πολίτες και επαγγελματίες συναπεφάσισαν να συνδιαπράξουν από κοινού, δεν περιλαμβάνονται στην καθαρτήριο διαδικασία. Ο πολίτης φοβάται ότι η ομολογία ενοχής ενδέχεται να προκαλέσει δευτερογενείς παράπλευρες συνέπειες στο μέλλον, άμεσο ή απώτερο.

Οι «ημιυπαίθριοι και οι τακτοποιήσεις », είναι το κύριο και για πολλούς από εμάς το μοναδικό αντικείμενο επαγγελματικής απασχόλησης των ημερών. Λόγω γενικευμένης ανεργίας στον κλάδο, υπάρχει η ευχέρεια για μια στενότερη επαφή του αρχιτέκτονα με τον πελάτη του. Όταν ο πελάτης συνειδητοποιήσει το κόστος της τακτοποίησης, συνήθως εξαγριώνεται. Ειδικά στις περιπτώσεις που θέλει να τακτοποιήσει το υπόγειο, το garage και τη σοφίτα, το κόστος πλησιάζει την τιμή γκαρσονιέρας στο κέντρο της πόλης που όμως κάποτε θα αναβαθμισθεί. Οι αρχιτέκτονες άνεργοι πλέον λόγω γενικευμένης κρίσης, και πολιτικών επιλογών, δρουν εκόντες άκοντες σαν τους ψυχαναλυτές που συνταξιδεύουν με τον πελάτη το ταξίδι των αναμνήσεων για την απόκτηση στέγης. Για τον καθένα από μας, το ταξίδι της στέγασης κρύβει μια ξεχωριστή συναισθηματική αξία την οποία το κόστος των ημι- τακτοποιήσεων ήρθε να διαταράξει. Το καταλυτικό σχόλιο ήρθε από κει που δεν το περίμενα: “Σταμάτα πιά να ασχολείσαι με ανοησίες….τί είναι ο ημιυπαίθριος; Eνα δωμάτιο χωρίς παράθυρο.»

Παράθυρο: Η λέξη προσδιορίζει τρείς έννοιες. 1) Άνοιγμα σε τοίχο δωματίου που ανοίγει και κλείνει για εξαερισμό και φωτισμό. 2) Τηλεοπτικό παράθυρο είναι ένα πλαίσιο εμφάνισης ενός προσώπου που συνήθως παραληρεί ακατάσχετα, ώστε να εντυπωσιάσει τους εκστασιασμένους τηλεθεατές όταν ταξιδεύουν σε πελάγη ματαιότητας και τέλος 3) Το παράθυρο στη Νομοθεσία που σημαίνει ότι ο νομοθέτης για ίδιο όφελος προβλέπει και δημιουργεί κενό νόμου ώστε βάσει του θεμελιώδους κανόνα του δικαίου να επιτρέψει να παραμείνει ατιμώρητος κάποιος ένοχος. Υπενθυμίζεται εδώ ότι έγκλημα δεν υπάρχει, ούτε ποινή επιβάλλεται, χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης. Τοιουτοτρόπως …. (τι λέξη !) , προκύπτει το ενδιαφέρον ερώτημα τι είναι ένα δωμάτιο αν του αφαιρέσουμε το παράθυρο; Αν το παράθυρο είναι από τοίχο σε τοίχο τότε η σκέψη του αρχιτέκτονα ανατρέχει στο δόγμα του σύγχρονου Ελληνισμού τον ημιυπαίθριο. Πριν το 1985 ανατρέχει στη βίλλα SAVOY του Le Corbusier που δεν άφησε ανεπηρέαστο το σχεδιασμό των πολυκατοικιών στην ΑΘΗΝΑ. Το παράθυρο που διατρέχει την πρόσοψη από κολώνα σε κολώνα ήταν ανάμεσα στις σχεδιαστικές αναζητήσεις των αρχιτεκτόνων, που αναζητούσαν εκφραστικά μέσα κατά τον σχεδιασμό των πολυκατοικιών της εποχής.

Όφειλα να ανατρέξω στον σοφό «Μπαμπινιώτη». ‘Έχοντας σπεύσει να αγοράσω την πρώτη έκδοση του Λεξικού το 1988 γοητευμένος από την πολυσχιδή και πολυπράγμονα παρουσία του δασκάλου της γλωσσολογίας-υπενθυμίζω εδώ την πληθωρική τηλεοπτική του παρουσία μετά γνωστής βουλευτού, την θητεία του ως πρόεδρου της φιλεκπαιδευτικής εταιρείας, την προεδρία εις το παιδαγωγικό ινστιτούτο και βεβαίως την πρυτάνευση εν τω Αθήνισι Καποδιστριακό πανεπιστήμιο και τέλος … εκ των την ευθύνη της σύνταξης του προγράμματος ενός εκ των μεγαλύτερων κομμάτων της Ελλάδος- ανέτρεξα στη σελίδα 736. Δεν υπάρχει η λέξη ημιυπαίθριος. Τούτο σημαίνει ότι ενώ από το 1985 οι «ημιυπαίθριοι» έχουν τεθεί σε λειτουργία στην υπηρεσία του λαού και του τόπου η λεξικογραφική αποτύπωση του φαινομένου και της έννοιας εκφεύγει της προσοχής των συγγραφέων του λεξικού. Λόγοι σεμνότητος δεν μπορεί να συντρέχουν για την παράλειψη μιας λέξης που έχει πλέον αποβεί περιγραφή εγκλήματος, διότι στο λεξικό περιλαμβάνεται πάσα χυδαιότητα και παραλλαγή της νεοελληνικής και αριστοφανικής βωμολοχίας.

Με σχολαστικισμό που υπαγορεύει ολοένα και πιο συχνά η καταθλιπτική πάροδος του χρόνου, ανεζήτησα τους υπευθύνους του λεξικού στα αναγραφόμενα τηλέφωνα των εκδοτών. Με έκπληξη διαπίστωσα ότι η εκδότης του λεξικού ήταν εκεί (!) πρόθυμη να ανταποκριθεί στο κυνήγι των λέξεων και των εννοιών. Μου απέστειλε την νέα καταχώρηση στην Τρίτη έκδοση το 2008 ….ημιυπαίθριος, -α, -ο [1894] 1. (χώρος κτηρίου) που είναι στεγασμένος και του οποίου η μία τουλάχιστον πλευρά είναι ανοιχτή προς τον κοινόχρηστο χώρο ή τους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου που δεν προσμετρώνται στην κάλυψη και οι υπόλοιπες πλευρές ορίζονται από τοίχους ή κατακόρυφα φέροντα ή μη στοιχεία, χρησιμοποιείται δε για τη μετακίνηση ή την προσωρινή παραμονή ανθρώπων 2. (ειδικοτ.) ημιυπαίθριος (ο) παράνομα στεγασμένος υπαίθριος χώρος (σε εξώστες, δωμάτια): νομιμοποίηση των -.

«Από Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη, Γ''Εκδοση, Αθήνα 2008.»
Ησύχασα: ο ημιυπαίθριος περιελήφθη και στον «Μπαμπινιώτη» ... και προσδιορίζεται όντως ως χώρος χωρίς παράθυρο, ως η λαϊκή άποψη διατείνεται... Εφόσον ο ορισμός έχει επισήμως προσδιορισθεί, ασ ελπίσουμε ότι ενδέχεται να ευδοκιμήσει μια κάποια λύση.

Σε παρελθόντα ανύποπτο χρόνο είχα την ευκαιρία ( από τις στήλες του περιοδικού) να διατυπώσω την προσωπική σκέψη ότι ένας πολιτισμένος λαός πρέπει να απεμπλακεί πλήρως από τον ευτελισμό της αυθαιρεσίας. Χρησιμοποίηση τη φράση πετραχήλι για το παρελθόν και πρότεινα νέο απλό κανονισμό για την δόμηση στο μέλλον. Πληροφορούμαι ότι κάτι θα ξεκινήσει πάλι. Ας ελπίσουμε ότι η προσπάθεια θα είναι ειλικρινής για να καταστεί και επιτυχής.

Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου 2010

Google Earth Image

Αλλοίμονο σ’ αυτούς που έτυχε να κατοικήσουν πάνω στα μονοπάτια της προόδου.

Γίνεται λόγος σήμερα από διάφορες πλευρές για την «λύση» του να γκρεμίσουμε τμήματα της ΑΘΗΝΑΣ ώστε να αναπνεύσει και να βελτιωθεί η υπόλοιπη πόλη. Ένας «ήπιος» βομβαρδισμός δηλαδή χωρίς θύματα. Εκ πρώτης όψεως γιατί όχι. Η ισοπεδωμένη Βαγδάτη είναι το “οικόπεδο του μέλλοντος” για σοβαρές επενδύσεις και όχι μόνο.

Η σκληρότητα της αστικής ανάπλασης (Γκρέμισμα- Ανοικοδόμηση) στις ΗΠΑ γνωστή με τον τίτλο URBAN RENEWAL PROGRAMS άφησε πίσω της αναρίθμητους άστεγους τους HAVE-NOTS . ή Homeless. Επίσης μας άφησε πολλά βιβλία διηγήματα και κινηματογραφικές ταινίες.

Με την αποζημίωση που λαμβάνουν οι εκδιωκόμενοι κάτοικοι του προς κατεδάφιση κτιρίου σπανίως μπορούν να αγοράσουν κατοικία και να εγκατασταθούν σε άλλη περιοχή. Έτσι δημιουργούνται οι άστεγοι που φορτώνουν το βιός τους σ’ ένα καροτσάκι και αναζητούν καταφύγιο στις σχάρες του Μετρό για να μην πεθάνουν από το κρύο. Η ευρωπαϊκή κουλτούρα προσπαθεί μέχρι σήμερα να αποτρέψει αυτήν την κοινωνική εξέλιξη.

Το κόστος πάντως των κατεδαφίσεων θα μεταφερθεί στους νέους πλούσιους κατοίκους της περιοχής. (GENTRY). Έτσι έρχεται η «πρόοδος» και προκαλεί μια βίαιη αλλαγή στον κοινωνικό χάρτη της περιοχής. Τέτοιες μεταβολές στη πόλη καλό είναι να μελετώνται από ειδικούς έτσι ώστε να αποφεύγονται οι κοινωνικές εντάσεις και οι επενδύσεις να αποδίδουν καλύτερα. Κυρίως όμως να πληρούνται όροι και κανόνες για την διαχείριση της αλλαγής (management of change) και όχι να αποτελούν βεβιασμένες επιλογές για έργα που θα κινδυνεύσουν να μείνουν κουφάρια όπως έχει συμβεί σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν.

Δημοσιεύτηκε με (σχετικες) προσαρμογές από το ΒΗΜΑ της Κυριακής 5/11/2010

Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου 2010